ทุกข์เพราะไม่ยอมรับความเป็นจริงตามธรรมชาติ

กฎธรรมดาของสรรพสิ่งทั้งปวง อันได้แก่ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา

ความจริงเป็นสิ่งที่ยอมรับได้ยาก เพราะอวิชชาความไม่รู้ไม่อยากรับความจริง
ความจริงเป็นสิ่งที่รู้ทันได้ยาก เพราะกิเลสความคิดปรุงแต่งที่คุ้นชินเคลิบเคลิ้มจนรู้ไม่ทัน
ความจริงเป็นสิ่งที่ขัดใจอย่างมาก เพราะตัณหาความอยากยั่วเย้าให้หลงไปกับมัน
ความจริงเป็นสิ่งที่เข้าใจได้ยาก เพราะอุปาทานฝังยึดมั่นในจิตใจมาหลายภพชาติ


อนิจจัง ความไม่เที่ยง ไม่คงที่ เกิดเพราะมีเหตุปัจจัยมาปรุงแต่ง
ย่อมดับลงดั่งอาทิตย์ที่สิ้นแสง ไม่ร้อนแรงจีรังเหมือนดังเดิม

ทุกขัง ความทนไม่ได้ นั้นเป็นทุกข์ เพราะไม่อาจจะสนุกเมื่อกลับกลาย
ทุกสิ่งนั้นเกิดมาแล้วล้วนดับสลาย แก่เจ็บตายเป็นทุกข์ชั่วนิรันดร์

อนัตตา ความไม่ใช่ตัวตน นี่ต้นเหตุ เพราะกิเลสตัณหาพาลุ่มหลง
เสพสุขทุกข์เพราะไม่รู้จนมึนงง หลงเป็นตัวตนมืดมนตลอดกาล