พุทโธ ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน

"ผู้รู้" คือ

รู้แจ้งอริยสัจ
รู้แจ้งไตรลักษณ์
รู้แจ้งแทงตลอดปฏิจจสมุปบาท
รู้แจ้งเห็นจริงตามความเป็นจริงของทุกสรรพสิ่ง

"ผู้ตื่น" คือ

ตื่นจากความมืดบอดของอวิชชาที่ปิดบังความจริงของธรรมชาติ
ตื่นจากความรู้ไม่เท่าทันของสังขารปรุงแต่งในจิตตสังขาร
ตื่นจากความหลงมัวเมาคล้อยตามอำนาจของกิเลส
ตื่นจากการหลอกลวงของตัณหา

"ผู้เบิกบาน" คือ

เมื่อตื่นรู้ รู้แจ้งเห็นจริง ไม่มืดบอด ไม่หลงงมงาย ไม่คล้อยตาม กิเลส ตัณหา อุปาทาน ซึ่งมีอวิชชาเป็นหัวหน้า
ย่อมเป็น ผู้เบิกบาน จิตไม่เศร้าหมอง จิตไม่ดิ้นรน จิตไม่ทุกข์ร้อน ไม่เวียนว่ายตายเกิด พ้นทุกข์ตลอดกาล