นารีเทพธิดา ผลแห่งบุญ : ผลของการถวายน้ำฉันแด่ภิกษุสงฆ์ผู้ขาดแคลน

ครั้งพุทธกาล ภิกษุ ๑๖ รูป จากอาวาสแห่งหนึ่ง ออกเดินทางมุ่งไปกรุงสาวัตถีเพื่อเข้าเฝ้าและฟังธรรมจากพระพุทธเจ้า ขณะนั้นเป็นฤดูร้อน หนทางกันดาร อากาศร้อนมากน้ำดื่มของพวกท่านหมดลง เกิดความกระหายมาก เห็นหมู่บ้านอยู่ไกล ๆ จึงเดินแวะเข้าไปในหมู่บ้านเพื่อหาน้ำดื่ม

ถึงหมู่บ้านแล้ว พวกท่านเห็นหญิงคนหนึ่งกำลังถือหม้อน้ำเดินไป จึงคิดว่า พวกเราควรเดินตามนางไป ก็จะได้พบบ่อน้ำของหมู่บ้าน พวกเราจะได้น้ำดื่มดับกระหาย

หญิงนั้นถึงบ่อน้ำแล้ว ตักน้ำใส่หม้อเต็มแล้วจะเทินหม้อน้ำกลับ ก็เห็นภิกษุเหล่านั้นนางคิดว่า "พระผู้เป็นเจ้าทั้งหลายคงจะกระหายน้ำ คงต้องการน้ำดื่มแน่ ๆ" จึงวางหม้อน้ำลง เดินเข้าไปไหว้และถวายน้ำในหม้อน้ำนั้น พวกภิกษุใช้ผ้ากรองน้ำแล้วดื่มจนพอแก่ความต้องการ แล้วยังใช้น้ำลูบมือเท้า ใบหน้า ให้ได้รับความสบาย นางได้ตักน้ำถวายให้ภิกษุกรองแล้วบรรจุใส่ภาชนะของพวกท่าน สำหรับดื่มในการเดินทางด้วย

พวกภิกษุกล่าวคำอนุโมทนาการถวายน้ำดื่มแล้วเดินทางต่อไป

นางระลึกถึงบุญครั้งนั้นอยู่เนืองๆ เมื่อนางตายแล้วอุบัติเป็นเทพธิดาอยู่ในดาวดึงส์ด้วยอำนาจบุญนั้น วิมานของนางจึงใหญ่โตสวยงาม มีต้นกัลปพฤกษ์เกิดคู่กับวิมาน รอบ ๆวิมานมีแม่น้ำใสเย็นสะอาด มีกองทรายและหาดทรายให้เที่ยวเล่นเพลิดเพลินใกล้ ๆ ยังเกิดสระโบกขรณีใหญ่พร้อมด้วยบัว ๕ สี และเรือ (นาวา) ทอง

เทพธิดาองค์นี้มักออกจากวิมานมาเที่ยวชมอุทยานภายนอกวิมาน และลงนั่งในเรือเล่นเพลิดเพลินอยู่ในสระนั้น

คราวหนึ่ง พระมหาโมคคัลลานะเที่ยวจาริกมาเทวโลก ได้เห็นนางสนุกสนานอยู่ในเรือนั้น จึงถามถึงกุศลกรรม นางตอบเล่าเรื่องสมัยครั้งเป็นมนุษย์ได้เคยขวนขวายถวายน้ำดื่มแก่หมู่ภิกษุ แล้วพรรณนาถึงทิพย์สมบัติที่ตนเองได้รับว่า

"ผู้ใดแลขวนขวายถวายน้ำฉันแก่ภิกษุทั้งหลายผู้ประสบความลำบากกาย กระหายน้ำ แม่น้ำหลายสายมีน้ำใสเย็น สวนดอกไม้ และดอกบุณฑริก (บัวขาว) ย่อมเกิดแก่ผู้นั้น,รอบ ๆ วิมานมีแม่น้ำหลายสายรายล้อม น้ำใสไหลเย็น มีหาดทราย ต้นมะม่วง ต้นสาละต้นหมากหอม ต้นหว้า ต้นราชพฤกษ์ และต้นแคฝอย ล้วนออกดอกบานสะพรั่ง...

กุฎาคารนิเวศน์ (คฤหาสน์ติดช่อฟ้าทำด้วยทอง) ของดิฉันถูกจัดไว้เป็นสัดส่วนเมื่อแสงส่องกระทบก็สว่างไปทั้ง ๔ ทิศ เพราะบุญนั้น ดิฉันจึงมีวรรณะ (ผิวพรรณ, รัศมี)เช่นนี้ ผลเหล่านี้จึงมีแก่ดิฉัน โภคะที่น่ารักหลายอย่างจึงเกิดแก่ดิฉัน..."(ดู ขุ.วิ.ข้อ ๖, วิมาน.อ.๕๗-๖๒)

คติธรรมสำคัญของเรื่อง : เหตุการณ์ที่ได้ประสบเฉพาะหน้า จะเป็นปัจจัยให้เกิดบุญหรือบาป ก็ขึ้นอยู่กับอุปนิสัยของแต่ละคน